Çalışanın takdir görmesi açık ve net bir şekilde şirkete katkılarından dolayı şirket yönetimi tarafından teşekkür ve saygı görmesi anlamına gelir. Hem çalışan hem de çalışma arkadaşları bu yaratılan katkıya ve ortaya konulan emeğe değer verirler ve bu değeri çeşitli yollarla gösterirler. Yaptığınız işin iyi olduğunu, şirkete katkı sağladığını ve bu katkının görülüp takdir edildiğini bilmek önemli bir motivasyon kaynağıdır. Çalışan takdir edildiği şirket için daha çok çalışmak ister, takdir gördükçe daha iyi çalışır ve şirketini gururla temsil eder.

Psikolojide sıklıkla karşımıza çıkan Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde temel ihtiyaçları karşılandıktan sonra, bir yere aidiyet duymak, güvenli hissetmek ve kişinin kendini realize etmesini görürüz. Modern çalışanının takdir görmesi bu ikincil ihtiyaçların bir bütünüdür. Çalışanın kendini işyerinde güvende hissetmesi, görüşlerinin – zaman zaman yönetimle zıt düşen görüşler bile olsa, duyulduğu, dinlendiği ve değer verildiği, kimi zaman hata yapmanın doğal karşılandığı ve yeni şeyler denemenin teşvik edildiği bir iş ortamı başarılı işler çıkarmak ve yeniliklere açılmak için şarttır. İnovasyon riskler alarak, denenmemişi deneyerek veya denenmişi yüzlerce farklı şekillerde tekrar tekrar yaparak filizlenir. Utanma sıkılma, güvensizlik, korkuya yer olmamalıdır. 

Takdir edilmek bir ayakta kalma ihtiyacının ötesinde insanı iyi hissettirir. Çevremizdeki diğer insanlarla bağ kurunca oksitosin salgılarız ve mutlu hissederiz. Ufak bir teşekkürler mesajı veya kocaman bir ödül, takdir görme spektrumunun en altından en üstüne, kendimizi daha iyi hissetmemiz ve daha iyi işler çıkarmamız için vesile olur. 

Takdir görmenin ve takdir etmenin hem çalışana hem de işverene getirdiği faydalar kimi zaman gözden kaçar. Çalışanların takdir görme ihtiyacı motivasyon arttırma, şirkete daha çok aidiyet duyma gibi alanlarda özetlenebilir. İşveren yönünden, takdir etmek de şirket verimliliği için bir o kadar önemlidir. En başarılı çalışanların fark edilmesini ve işlerinde kalmasını sağlar. İnsanın yaptığı işin doğrudan etkisini görmesi en büyük tatmin kaynağıdır. 

Nasıl takdir etmeli?

Zamanında, sık, spesifik, görünen, insanları içine alan ve değer bazlı bir çalışan takdir programı benimsenmelidir. 

Spesifik ve zamanında takdir göstermek çalışana değer verme göstergesidir. Bir tarafta “Teşekkürler, o raporda iyi bir iş çıkardın.” diğer tarafta da, “rapor için teşekkürler – kullandığın net görselleri çok beğendim. 14.sayfada grafiklerle görüşünü doğru argümanlarla savunmuşsun. Çok iyi iş çıkardın, tebrikler!” Doğal olarak, 2. geribildirim hemen raporu takip eden günlerde verildiğinde, çalışanı motive eder ve yöneticinin beklentisini ve takdirini zamanlı bir şekilde dile getirdiği gibi, çalışanı doğru istikamete yönlendirir.

Ayrıca, sık, görünür bir şekilde ve kurumun değerlerini yansıtarak yapılan takdir olumlu çalışan davranışlarının yaygınlaşmasını sağlar.

Başarılı Takdir Program Kriterleri

Çalışanların ödüllendirilmesi alanında Amerika’da faaliyet gösteren Bonusly blogunda en iyi uygulamaları 5 maddede özetlemiş.

1. Takdir programının amacı ve kriterlerini net belirleyin. Çalışanlarınızın hangi davranışlarını takdir ediyorsunuz? Takdir edilen bu davranışlar nasıl ödüllendirilmeli? Ve ne sıklıkta? Çalışanı kim takdir etmeli?
2. Çok yönlü bir ödüllendirme ve takdir programı geliştirin. Birçokları finansal ödüllendirmenin sözlü veya yazılı övgüden daha etkili olduğunu düşünmesine rağmen, Deloitte’nın yakın zamanda gerçekleştirdiği çalışma her iki takdir ve ödüllendirme şeklinin birbirini tamamlayarak etkili olduğunu göstermekte. Haruki Murakami’nin yazdığı gibi, her insanın kendine özgü bir rengi vardır. Yani, herkesin yaradılışından gelen karakteri, algıları ve tercihleri birbirinden farklıdır. Kimi şanı yürüsün, en başarılı satışçı olarak bilinsin diye yaşar, kimisinin başarı kriteri kazandığı paradan ibarettir.
3. Çalışanlara seçim ve katkı yapma şansı tanıyın. Ne gibi ödüller çalışanlarınızı motive eder? Cevabı öğrenmenin en kolay yolu sormaktır. Hediye kart mı vermeyi planlıyorsunuz, hangi mağazadan verirseniz çalışanlarınızın daha çok hoşuna gider? Belki de potansiyel ödülleri bir anketle çalışanlarınıza sormak ve çoğunluğun tercihlerine göre hareket etmek mantıklı bir yol olacaktır.
4. Etkili bir uygulama yapın. Programınız ödüllendirme amacınızla örtüşsün ve bu amaç çalışanlarla net bir şekilde konuşulsun. Herkes programı ciddiye alsın ve ödül kazanmak saygı duyulan prestijli bir amaç olarak hissedilsin. Ödülü alanların herkes tarafından takdir görmesi için ödül bir merasim düzeninde verilsin. Gerek online gerekse fiziksel mecralarda ödül alanlar alkışlansın ve diğer çalışanlar bir sonraki ödüle hak kazanmak için teşvik edilsin.
5. Takdir programının etkinliğini düzenli olarak kontrol edin. Başarılı bir ödüllendirme programı tüm kurum genelinde pozitif etki yaratır. Çalışanların performansı ve üretimi artarken, şirketten ayrılanların sayısı azalır. Programın başarısını ölçmek için farklı metrikler kullanmakta yarar vardır. Anketler, görüşmeler, 360 derece geribildirim sistemi gibi yöntemlerle gerekli değişiklikleri yaparak ödüllendirme sistemini iyileştirmek mümkün olacaktır.

Konfüçyus der ki, seni rahatsız eden, başkalarının senin yetilerini takdir etmemesi değil, senin onların yetilerini takdir edememen olmalı. 

Çalışan da şirket yönetimi de önce kendine ayna tutup karşısındaki takdir etmeye konsantre olmalı. Olumlu düşünce olumluyu büyütür, takdir edilen işler çoğalır, kazan-kazan sonuçlar artar. 

Takdir gördüğünüz, takdir ettiğiniz bir iş ortamında çalışmanız dileğimle.