Teknoloji firmaları pandemi döneminde uzaktan çalışmayı en hızlı ve etkili şekilde hayatımızın bir parçası haline getirdi. Evden çıkamadığımız bu günlerde, işimiz evimize geldi… bakımımıza ihtiyacı olan çocuklarımız ve büyüklerimiz ile beraber, iş-aile, kişisel yaşam, video toplantılar, sabahtan akşama ve hatta ertesi sabaha kadar hiç bitmeyen bir dönence içinde pijamalı çalışma saatlerine adapte olduk. Şirketler verimliliğini korudukları gibi, artık hep uzaktan çalışmanıza izin veriyoruz, dediler, çalışanlar biz de o zaman şehir dışına deniz kenarına taşınırız diye karşılık verdi. Yeni evlere taşınıldı, yaşam beklentileri ve çevre şartlarına adapte olundu. İlle de fiziksel olarak işyerine gitmeye gerek olmadığı kabul gördü. 

Uzaktan çalışmayı kolaylaştıran teknolojiler, internet hızı, ve insanların işlerini nerede olursa olsun yapma istegi birleşince, uzaktan çalışma sistem olarak oturdu. Tabii ki bazıları şirketten uzak olmaktan, evde disiplini ve konsantrasyonu yüksek tutmanın zorluklarından, ev-iş ayrımının olmamasından ve de takımlarından fiziksel olarak uzak kalmaktan şikayetçiydi ancak sabah ve iş çıkışı trafiğini hayatından çıkarmak, ufak tefek özel işlerini gün içinde halletmek gibi artıları da yok değildi…

Son dönemde gene rüzgarın yönü değişti… Öncü teknoloji şirketleri geçen seneden itibaren ağız değiştirmeye başladılar. Verimlilik düşüyor, yaratıcılık ölüyor, takımlar aidiyet hissini kaybediyor, hadi ofise geri gelin dediler. En katı şekilde kesin dönüşten (hergün ofiste çalışacaksınız) daha yumuşak hibrit düzenlere kadar (haftanın 2-3 günü ofiste çalışacaksınız) birçok alternatif ofisten ve uzaktan çalışma modelleri belirdi. Üstelik bu çalışanlarını ısrarla ofise çağıran şirketler evden çalışmayı pandeminin en başında kabul edip esnek çalışmanın başlarına gelen en güzel Covid yan etkisi olduğunu savunan firmalardı. 

Uzaktan çalışmayla eş anlamlı Zoom Ağustos ayında çalışanlarını ofise geri çağırarak en büyük sürprizi yaptı. Yönetimin yaptığı açıklamada herhangi bir Zoom ofisine 80 km uzaklıkta yaşayan çalışanların haftada iki gün ofiste çalışmaları zorunlu kılındı. Bilfiil ofiste olmak ve takım olarak beraber çalışmak kaybedilmemesi gereken bir değer olarak görülüyor, kamuoyunu esnek çalışmayı desteklese de, bireysel olarak çalışanların tercihleri uzaktan çalışmak olsa da, hatta bu firmaların varoluş sebebi uzaktan çalışma teknolojileri olsa bile…

Zoom yönetiminin kararının ardında pragmatik gözlemler mevcut. BBC’nin haberine göre, İngiltere ve İrlanda Zoom ofisi Hükümet İlişkilerinin Başı Drew Smith, California ofislerinde ürün ve mühendislik ekiplerinin aynı odada beraber çalışarak ne kadar hızlı bir şekilde problemleri tanımlayıp çözdüklerini ve inovasyonların ne kadar çabuk hayata geçirebildiklerini görmüş. İnsani tarafın, aynı ofisi paylaşmanın, informal ortamlarda fikir alışverişi yapmanın, müdür ve çalışanların etkileşimi ve birbirlerinden sürekli öğrenmelerinin farklı konumlardan platformlar üzerinden simüle edilmesi pek de mümkün değil. Aynı havayı solumak halen son derece önemli. Bu sayede kurum kültürüne bağlılık duymak kişinin aynı firmaya uzun zamanlar hizmet etmesi daha olası. 

100% Ofisten %100 Uzaktan Çalışma Spektrumu

Belki de ille siyah-beyaz olmayabileceğine alıştırmalıyız kendimizi çalışma yeri konusunda. Evet pandemi sonrası, bazı firmalar CEO’larının konuya bakışı paralelinde net bir duruş sergiledi. Elon Musk Twitter’ın yeni sahibi olarak Kasım 2022 itibarıyla istisnasız herkesi ofiste çalışmaya çağırdı. Netflix CEO’su Reed Hastings uzaktan çalışmanın pek de olumlu yanı olmadığını derinlemesine çalışmanın ve inovasyonun önüne geçtiğini savundu. Meta (Facebook, Instagram) IK Grup Direktörü Lori Golder 5 Eylül’den itibaren tüm çalışanların haftada üç gün ofiste çalışmasını zorunlu kıldı. Yeni memo ile, ofise dönme politikasına uymayanların işlerine son verileceğinin altını çizdi. Start-up ve orta büyüklükteki birçok firmada yapılan işin cinsine, takımların çalışma dinamiklerine ve de çalışanların tercihlerine göre, %100 ofisten ile %100 evden spektrumunun ortasında kendi ihtiyaçlarına uyan daha ılıman politikalar izledi.

Teknoloji firmaları yeni bir dalga başlatmış durumda. Artık tam zamanlı evde çalışabilirsiniz komutundan 180 derece dönerek ofise dönüş zamanı geldi sinyalleri güçlü bir şekilde verilmekte. Her şirket kendi ihtiyaçlarına göre, ofise dönüş politikasını dengelemeye çalışıyor. Birçok şirket hergün ofiste çalışma zorunluluğu getirmemekle beraber, haftanın belli günlerinde yoklama alıyor. Bu da şehirdeki evlerinden taşınanlar için yeniden ofise yakın semtlere taşınma zorunluluğunu getiriyor. Yaşam yeniden evim doğduğum büyüdüğüm yer değil, karnımın doyduğu yerdir bağlamına oturuyor.

Google, Facebook gibi teknoloji firmalarının lunapark ofislerini düşünün. Bir zamanlar bilardo oynamaya, meditasyon köşesinde takılıp yeni iş fikirleri üretmeye, iş çıkışı mutfağında mesai arkadaşlarıyla bira içmeye can attığımız ofisimize sadece birkaç yıl sonrasında dönmek istemez olduk! Bakalım bu yeni ofise dönme dalgasında hangi şirketler nasıl politikalar benimseyecek, çalışanlar ofise dönmeyi mi, yeni evlerinde kalıp farklı işlerde çalışmayı mı tercih edecekler? Kuşkuşuz, her değişim trendinde olduğu gibi, birçok inovasyon bu çerçevede yeşerecek.. belki dikkat çeken sıradışı inovasyonlar sahil kasabalarından, kırsal alanlardan çıkmaya başlayacak.