04 Ağustos 2015 tarihinde Dünya Gazetesinde yayımlanmıştır.

Hangi yaşta olursanız olun ideal işinizi kendi kendinize yaratma gücüne sahipsiniz.

Çalışan orta yaş kadınlara kariyer danışmanlığı hizmeti veren JackieHarder, LinkedinPulse’ta yayınladığı yazısında 30 yıllık iş yaşamında farklı roller üstlenmiş bir kadın yöneticinin karşılaştığı sorunla başlıyor:

Soru: Birkaç yıl önce bir firma satın aldım. Kâğıt üzerinde herşey gerçek olamayacak kadar iyiydi. Gerçekten de öyleymiş. İşletmenin içinde bulunduğu birçok problemden dolayı işi kaybettim ve yatırdığım tüm para da yandı gitti.

Tüm bunlar yetmiyormuş gibi, şimdi de iş bulamıyorum. Yaptığım birçok iş başvurusuna geri dönüş bile almıyorum. Görüşmelere gittiğimde ise, görüntü aynı: benden 30 yaş genç bir İK direktörü karşımda oturuyor ve her haliyle beni işe almayacağını belli ediyor. Hiç kimse, doğrudan, bu işi yapmak için çok yaşlısın demiyor ancak işe alınmama sebebimin yaşım olduğunu satır aralarına saklanan imalardan, görüşmeyi yürüten kişinin bakışlarından kolaylıkla hissediyorum.

Hayalimdeki iş diyebileceğim ve tanımı adeta benim için yazılmış bir işe başvurup ret cevabı aldığımdan beri, iş aramayı bıraktım. Daha 55 yaşındayım ancak benimle aynı havuzda değerlendirilen adayların benden en az 10 yaş genç olduğunun da farkındayım… Peki şimdi ne yapmalıyım?

Cevap: Yaşlanmanın iş dünyasına yansıması ve önünüze bir engel olarak çıkması hiç de hoş birşey değil. İronik bir şekilde çoğu zaman medyada bu durumun tam tersi; çoğu zaman 50 yaş üzerindeki çalışanların işlerine devam etmeleri sonucunda gençlere fırsat verilmediği konusu işleniyor. İşin özü pek tabii ki şu; her yaşın kendine göre zorlukları var ve bütün mesele bu zorlukları avantajınız haline getirebilmekte. Ama nasıl?

Yaşlanan İşgücüne Çözümler

Belli bir yaşa gelmiş çalışanlara verilebilecek önerilerin başında kendi işini kurmak gelmekte. O hayalinizdeki işi kendi şirketinizi kurarak kendi kendiniz için yaratın.

Sakın ‘benden geçmiş artık, kendi işimi kurmak için çok yaşlıyım’ gibi bir düşünceye kapılmayın. Forbes.com tarafından gerçekleştirilen bir çalışma sonucuna göre, ortalama girişimciliğe atılma yaşı 40. Bunun anlamı ise açık, 30’larında birçok genç girişimcinin yanında 50’lerinde iş dünyasına adım atan birçok girişimci de var. Kauffman Girisimcilik Indeksine göre, 2013’te yeni firmaların %24’u 55-64 yaş arasındaki girişimciler tarafından kurulmuş. Bu yaş aralığındaki girişimcilerin sayısı 1996’ya göre %14 oranında artmış.

Bazı nitelikler bu gruptaki girişimcilerde daha yaygın bir şekilde bulunmakta:

Daha fazla birikim ve kaynak: Amerikalıların BabyBoomer adını verdiği 2.Dünya Savaşı sonrası(1945-64)doğan neslin çoğunun evleri ve de yeni bir işi finanse edecek birikimleri var. Ancak yaşamlarının sonuna kadar onları rahatlıkla idare edecek birikime sahip değiller. Dolayısıyla, çalışmaya devam etmek istiyorlar.

Uzun saatler gerektiren çalışma düzeni: Gençlerin her geçen sene çoğaldığı bir iş ortamında rekabetin ne kadar can alıcı olduğunun farkındalar ve fark yaratabilmek için, uzun saatler çalışmaya alışıklar. Üstelik kendi işlerinde başarılı olmak için sahip olduklarımotivasyon sayesinde işte geçirilen yoğun saatlere herhangi bir itirazları yok.

Yaşam deneyimi: Bilgelik ille de yaşla gelecek diye bir kural yok ancak genç çalışanlara kıyasla daha çok şey görmüş ve yapmış oldukları bir gerçek. İş ve özel yaşamlarında daha fazla iniş çıkış yaşamışlar, karınlarına daha çok yumruk yemişler. Olaylara daha geniş bir spektrumdan bakabilmekteler. Şunu unutmamalılar ki, kendileri için çalışmak başkaları için çalışmaktan farklı. Bu yeni çalışma biçimine, kendi kendilerinin patronu olmaya alışmaları gerekli – özellikle de zaman planlaması konusunda. Eğer ki girişimcilik alanında deneyimleri varsa, bunları uygulamanın ve aldıkları dersleri hayata geçirmenin tam zamanı.

Güçlü iş etiği: Çalışan olarak da işveren olarak da, güçlü iş etiği, profesyonelin çalışma felsefesini belirler. Tam zamanlı işinde, nasıl çalışma prensiplerine bağlı, dürüst, şirketin çıkarları ile kendi çıkarlarını karıştırmayan bir çizgide devam ediyorsa, kendi işinde de aynı prensiplerin üzerinde duracak, kendi işini bu doğrultuda yapacağı gibi, çalışanlarını da aynı prensipler doğrultusunda yönetecektir.

İletişim Yetileri: İletişim deyinceaklımıza, e-mailleşmek ve mesajlaşmak değil, kişiyi karşımıza alarak yüz yüze konuşmak İlişki kurmak, birbirini anlamak gelmeli. Sırf yapılacakların iletildiği e-maillerde bile, yanlış anlaşılma payının yüksek olduğu düşünüldüğünde, mesajların öncelikle yüzyüze verilmesi çok önemlidir. Karşınızdakine iş anlatmak için bile zaman ayırmanız, o kişiyi dikkate aldığınız, özen gösterdiğiniz mesajını verecektir. Sizi tanımalarını ve lider olarak izlemelerini kolaylaştıracaktır.

Güçlü bağlantılar: Belli bir yaşın üzerinde olan kişiler daha geniş bir çevreye sahiptir. Çevre demek; potansiyel ortak, yatırım ve müşteri demektir. Tanıdığınız biriyle alışveriş yapmayı, hiçtanımadığınız biriyleiş yapmaya tercih edersiniz.

Sahip olduğunuz nitelikleri gözden geçirdikten sonra, sıra ideal işinizi gözden geçirmeye geldi. Neden bu iş sizin için biçilmiş kaftan? Hemen elinize kâğıdı kalemi alın ve bir liste yapın. Nedenleri bir bir yazın: Deneyiminiz, knowhow’ınız ve severek yaptığınız görevlerle başlayın. Listeye işin yeri, çalışma saatleri, maaşı ve yan hakları gibi size çekici gelen yönlerini yazın. Sonra yazdıklarınızı iki sütuna ayırın: istedikleriniz ve ihtiyaç duyduklarınız. Şimdi sıra işin en heyecanlı yanında, bu istek ve ihtiyaçları göz önüne alarak, yeni kuracağınız işi ve oradaki rolünüzü yaratmak üzereçalışmalara başlayın.

İş fikrinizi hayata geçirmeden bu soruları dikkatlice ele alın:

– İş fikriniz için yeterli büyüklükte bir pazar var mı?
– Bu alanda faaliyet gösteren şirketler hangileri? Ne kadar başarılılar? Büyüyorlar mı, yerlerinde mi sayıyorlar? Rekabet sadece lokal firmalar arasında mı? Yoksa uluslararası aktörler de işin içinde mi? Sektördeki firmalar ne tür hizmetler/ürünler sunuyorlar? Mevcut hizmet ve ürünlerin üzerine neler konabilir? Ne gibi iyileştirmeler yapılabilir?
– Potansiyel müşterileriniz kimler? Ürünlerinizi / hizmetlerinizi alacak ideal profile dair ne biliyorsanız yazın. Nerede,hangi semtte yaşıyorlar?Sosyal medyada hangi sitelerde aktifler? Hangi arabayı kullanıyorlar? Çocukları var mı?

Tüm bu sorulara vereceğiniz cevaplar iş planınız için sağlam bir temel oluşturacaktır. Finansman isteyeceğiniz bankalar veya yatırımcılar için de bu bilgilerin detaylı bir araştırmanın sonucunda edinilmiş veriler olması önemlidir.

Eğer kendi işinizi kurmak size oldukça uzak bir alternatif gibi geliyorsa, risk almak istemiyorsanız, farklı alternatiflere yönelin. Danışmanlık yapmak, yarı zamanlıçalışmak gibi geçici çözümlere yönelebilir, hayalinizdeki işi beklerken kendinizi aktif tutabilirsiniz. Çalışırken bir diğer işe atlamak her zaman daha kolay olacaktır. Hem de bu sayede yeni işler yapmış, yeni insanlar tanımış ve kendinizi iş dünyasından kopmamış hissedersiniz.

Belli bir yaştan sonra iş bakmanın zorluklarının üstesinden gelmek için birbirinden farklı bir takım stratejiler geliştirebilirsiniz;

– Ne iş olursa yaparım: İlle kendi sektörünüz ve spesifik uzmanlık alanınızda değil, biraz daha geniş bir çerçevedeki işlere bakın. Çevrenizdekilerle sık sık neler yapabileceğiniz konusunda konuşun. Farklı işlere açık olduğunuzu çevrenizdekiler bilsin ki, bambaşka işfırsatları olduğunda konuştuklarınızın aklına ilk sizin isminiz gelsin.

– İş arama alanınızı tamamen daraltın: Bir önceki stratejinin tam aksine, en iyi bildiğiniz alanda, yıllardır yaptığınız ekspertiz alanında iş arama çalışmalarınıza devam edin. Sadece sizin deneyim ve uzmanlık alanınıza cuk oturan islere başvurun.

– Kendinize genç bir imaj verin: Giyiminizden konuşmanıza, hareketlerinizden,özgeçmişinizde yazanlara kadar herşeyi gençleştirebilirsiniz. Kendiniz olmayan biri olmaya çalışmayın ancak, enerji seviyenizle gençleri cebinizden çıkarabileceğinizi hissettirin.

Bazen tüm yapmanız gereken kendinize güveninizi ve gerçek potansiyelinizi ortaya çıkarmak olacaktır. Hangi yaşta olursanız olun, ideal işinizi bulmak veya yaratmak herşeyden çok size bağlı.

Bu yazı Dünya Gazetesi'nin Değişim Yelpazesi köşesinde 04.08.2015 tarihinde yayınlanmıştır.