Uzaktan çalışma teknolojileri pandemi döneminde hız kazanarak geleceğin işini farklı bir dönemece getirdi. Bu dönemecin ufuğunda metaverse konuşuluyor. Metaverse internetin yeni dönüşüm dalgası. Çoğu zaman metaverse tanımlamaları geniş, muallak terimleri içine alıyor. Odada fil tanımı gibi, büyük ve komplike yapısından ötürü, kimse tüm resmi göremiyor, veremiyor, hayal edemiyor ancak herkes belli bir yönünü anlatıyor. 

Bazı tanımlar sanal veya alternatif dünyalardan bahsediyoruz. Bu dünyalar içinde bireyler dijital avatarlarıyla temsil ediliyorlar ve bireyler avatarları sayesinde coğrafi kısıtlamaları aşarak aynı sanal mekanda biraraya geliyorlar. Devasa, karmaşık ve büyümesinin kolektif hayalgücümüz kadar potansiyele sahip olduğu bir kavramdan bahsediyoruz. Yapay zeka (AI), otomasyon gibi teknolojilerin metaverse’de varolma sebeplerinin ve bir dolu başka amaçlarının ortaya çıkacağı bir paralel evren.

PeopleHum’da yayınlanan makalesinde Sharon Monteiro, metaverse’ü spefisik bir teknolojiden çok, birçok teknolojiyle bireylerin etkileşiminin farklılaşması olarak tanımlıyor. Statik internet 1.0’in etkileşimsel web 2.0 dönüşmesi ve sosyal medya paylaşımının yaşamımızı dönüştürmesine benzer bir dönüşüm. Web 3.0 ya da metaverse sosyal medya etkileşimini bir seviye daha yükseltiyor. Bu seviyede dijital ve fiziksel dünyalar birbirleriyle daha da kaynaşıyorlar. 

Facebook, Microsoft gibi teknoloji devleri 3D simülasyon dünyaları inşa ederlerken, Virbela ve Gather gibi bir takım teknoloji startupları sanal ve metaverse merkezli ofislerde kanlı canlı çalışanların çalışması için ofis alanları tasarlıyor. Metaverse aynı zamanda bir dijital ekonomi yeni şeyler yaratmak, ürününüzü satmak veya ürün/hizmetler satın almak mümkün.

Avatarlar Dünyasında İK

İşe alım, takım olarak uzaktan çalışmak ve metaverse dünyasında çalışan işgücünün eğitimi IK’nın hızla eğilmesi gereken konuları arasında.

İşe alım

İşe alım süreçlerini metaverse’e taşımaya başlayan şirketler teknoloji altyapılarına yatırım yapmaktalar. Sanal işe alım fuarları şirketlerin bugünlerde adaylara kendilerini tanıtmak amacıyla kullandıkları bir yöntem. Nasıl bir şirkete başvurduklarını ve o şirkette çalışan olmanın nasıl bir deneyim olduğunu göstermek için iyi bir fırsat. Ofiste çalışanların herhangi bir zamanda çekilmiş videolarını ofisi gezdiren başka bir çalışanın sesi eşliğinde VR gözlüklü veya akıllı telefon veya bilgisayarla adaylara gezdirmek gerçekçi bir izlenim sunuyor. Adayın ben bu şirkette çalışsam nasıl olur sorusuna yanıt veriyor.

Beraber Uzaktan Çalışma

Metaverse ile işyerlerinde iş ve takım yapılarında büyük değişimler gerçekleşecek. Pandemide olduğu gibi, toplantılar ve beraber çalışılan projeler teknoloji platformlarında yürütülecek. Bilgisayar üzerinde yapılan video konferansları, bilgisayar ve akıllı telefon ve tabletlerle kısıtlı kalmayacak, çalışanlar farklı platformlarda avatarlarına bürünerek daha rahat etkileşim sağlayan teknolojilerden yararlanacaklar. Örneğin, Meta’nın (Facebook) yarattığı çalışma ortamı Horizontal Workrooms uzaktan beraber çalışmayı verimli hale getiriyor. Brainstorming yapmak, bir doküman üzerinde çalışmak, takımın neler üzerinde çalıştığını duymak, takılmak ve sosyalleşmek için takım arkadaşları sanal bir odada bir araya geliyor. Quest 2 ile, miks realite desk’i, klavye takibi, el takibi, uzaktan bilgisayar görüntüleme, video konferans entegrasyonu gibi birçok özellik çalışanlara aynı çalışma alanını paylaşma hissi veriyor, bir yandan da verimliliği arttırmayı hedefliyor.

Eğitim

Çalışanlarının metaverse’te kendilerini rahat hissetmeleri için eğitimden geçmeleri gerekli. Bu da yeni teknolojilerin yanı sıra değişim yönetimi anlamına gelmekte. Şirketler bir yandan yeni teknolojilere yatırım yaparken diğer yandan bu teknolojileri en etkili şekilde kullanmak için çalışanları ve yöneticileri eğiten eğitimler düzenleyecekler. Sürekli olarak da sanal IK çalışanların bu yeni teknolojileri ne kadar iyi kullandığını denetleyecek, gerektiğinde yeni eğitimler verecek. VR teknolojisinden yararlanarak gerçek yaşam senaryolarını deneyimleyerek eğitimler tasarlanacak. VR teknolojilerinin ilginç bir örneği geçtiğimiz dönemde Vodafone tarafından uygulanmış. Vodafone çalışanları saha mühendisi görevini pratik etmeleri için, VR uygulamasıyla cep telefonu altyapısını kurmak ve bakımı yapmak alanında eğitim yapmışlar. VR teknolojiyle öğrenen çalışanlar hem uzaktan öğrenme ve yetilerini geliştirmeyi uzaktan yürütebiliyorlar, hem de eğitime ayrılan zamanı kısaltmış oluyorlar.

Metaverse’un İlk Etapta Görünen Artıları ve Eksileri

Metaverse geleceğin işi içerisinde uzaktan çalışmayı kalıcı ve verimli bir çalışma biçimi haline getirebilecek. Özellikle de hızla işgücüne katılan yeni teknoloji neslini düşünürsek, metaverse teknolojiyle etkileşimimizi daha da kolaylaştıracak ve evden çalışmamızı daha doğal hale getirecek. Tabii ki bu teknolojiler ağının kurulmasının şirkete önemli bir maliyeti var. Bu maliyet yazılım veya donanımla bitmiyor, bu alanda yeteneklerin işe alınması ve yetiştirilmesi, çalışanların eğitilmesi gibi sürekli masraf kalemlerine dönüşüyor. Sanal sistemler sayesinde verimlilik bireysel seviyede daha kolay tespit edilip, eksikleri tamamlamak için kişiye özel eğitim programları geliştirilebilecek. Aynı şekilde, performans yönetimi ve ödüllendirme kişiye özel yapılabilecek.

Peki ya, ofisteymiş gibi yakın hissettiren tüm bu bağlantı ağının kişinin gizliliğine etkisi ne olacak? Biyometrik verilerinizin toplanmasını hangi kanun denetleyecek? Çalışırken veya aday olarak görüşme sırasında göz ve yüz hareketlerinin VR teknolojisiyle analiz edilmesi yeni normal olarak mı kabul edilecek? Bu teknolojiler sayesinde, mikroyönetim yok mu olacak yoksa teknoloji desteğiyle filizlenmiş olarak karşımıza mı çıkacak?

Metaverse’un sınırlarını tayin etmek zor. Şirketlerin kendi çalışma biçimleri ve çalışan hakları dahilinde kendi Metaverse rehberlerini oluşturmaları ve çalışanları net bir şekilde bilgilendirmeleri en önemli sorumlulukları arasında yer alacak. Her zamanki gibi, teknolojinin ne kadar sofistike olursa olsun sadece bir araç olduğunu unutmamak gerekli. İnsan Kaynakları görevini metaverse dünyasında da insan yönetimini kurumsal değerlerini ön planda tutarak devam etmeli.