Yapay zeka üzerine faaliyet gösteren New York merkezli teknoloji firması Fractal Analytics CEO’su Srikanth Velamakanni, çalışanlarla ilgilenmenin sınırlarının ve şirketin çalışanlarına olan sorumluluklarının savaş döneminde tamamen değişmiş olduğunu dile getiriyor. İşveren olarak, dünyada olup biten karşısında, hemen hiçbir kontrolün kalmadığı bir ortamda çaresiz hissediyoruz. Bu çaresizlik savaşın ortasında sıkışan çalışanların hissettiği çaresizlikle pek tabii ki karşılaştırılamaz. Ancak bu durum işverenin çalışanına yakın durması ve ihtiyaçlarına kulak vermesi için önemli bir fırsat. 

Wall Street Journal’ın haberine göre, CEO Velamakanni, dünya genelinde 3500 çalışanının Ukrayna’da ikamet eden 80’ine böyle bir yakınlık göstermiş. New York merkez ofis savaş haberlerinin çıktığı ilk günlerde Ukrayna’daki çalışanlarının her birine ulaşmış ve ihtiyaçlarını sormuş. İhtiyaçlarına en hızlı cevap vermek adına, şirket çalışanlarına 3 tip yardım seçeceği sunmuş: 1. nispeten güvenli olan Batı Ukrayna’da geçiçi Airbnb konaklama, 2. Ülkeden sınır ülkelere geçmek için yardım, ve 3. Seyahat halinde olacak çalışanlar için nakit para (Şubat ve Mart maaşlarını avans olarak çekebilirlerken, seyahatlarında daha esnek olmalarını sağlayacak bir miktar daha ekstra nakit desteği).

Ukraynalı Fractal çalışanı 20 yaşındaki veri bilimci Maksym Muzychenko bu şirket yardımlarından faydalanarak önce Polonya sınırını geçmiş daha sonra otobüsle Almanya’ya ulaşmış, oradan da birkaç aktarmalı uçuşla Mumbai Hindistan ofislerine ulaşmış ve bu dönemde o ofisten çalışmaya devam etmiş. Çalışmak Maksym için ülkesinde olan trajik olayları sürekli düşünmemesi ve kafasını işlere vererek psikolojisini toparlaması ve hayata bağlı kalması için bir terapi olmuş.

Savaş Ortamında Öncelik Çalışan Güvenliği

Çoğu çok uluslu firma Rusya’nın Ukrayna’yı girmesiyle beraber, bölgede operasyonlarını durdurdu ve çalışanlarını güvenli alanlara geçirmek için sınırlar arası organizasyonlara girişti. Çalışan güvenliği herşeyin başında tutulmakta. Çalışan güvenliği çok yönlü ele alınmalı. Ukrayna’da çatışma içindeki alanlarda fiziksel güvenlik öncelikli. Mültecilerin sığındığı komşu ülkelerde ve Rusya’da, ekonomik ve psikolojik güvenlik ön plana çıkıyor. Çok uluslu şirketlerin  çalışanların zihinsel ve duygusal iyilikleri dikkate almaları önemli. Birçok farklı ülkede ve şehirde çalışanı bulunan şirketlerde savaştan farklı şekillerde etkilenen birçok çalışan mevcut: bölgede yakınları olanlar, başından geçen savaş travmalarıyla bu durumunun bağlantısını kuranlar, finansal olarak ambargolardan etkilenenler. 

Savaşın içinde kalmış Ukrayna’da yaşayan çalışanların güvenli yerlere ulaştırılması şüphesiz öncelikli. The Times of India’nın haberine göre, bazı Amerikan firmaları savaş alanında kalan çalışanlarını sağ salim sınırdan geçirmek için eskiden askeri görevlerde çalışmış profesyonelleri görevlendirmekte. Örneğin, Citigroup geçen hafta Ukrayna’da çalışanlarının Polonya’ya geçmesi için böyle profesyonelleri devreye sokarak destek vermiş. Apple CEO’su Tim Cook çalışanlarına gönderdiği bir memo’da Ukrayna’da çalışmakta olan her bir çalışanıyla temasta olduğunu ve çalışanlarına ve ailelerine her türlü desteği vereceklerini yazmış. Birçok uluslararası firma bu süreçte çalışanlarına maaşlarını ödeyerek destek olmakta. Visa’nın CEO’su Al Kelly savaş alanında görevlendirdiği kontratlı personelin çeşitli malzemelerle  donanımlı minibüslerle çalışanlarını savaş alanlarından kurtarıp Romanya, Polonya ve Macaristan gibi komşu ülkelere geçirdiğinden bahsetmiş. Medikal ve güvenlik hizmetleri veren İnternational SOS günde iki ila üç şehirde tahliye görevini sürdürmekte.Tahliye yolları ülkeyi terk eden Ukraynalıların sağlık ve medikal ihtiyaçlarına uygun şekilde yiyecek ve yakıt gereksinimlerini dikkate alarak gruplar halinde planlanmakta. 

Savaş alanından güvenli bir şekilde tahliye edilen personelleri yeni konumlarında farklı mücadeleler beklemekte. Ailelerin birçoğu askerlik yaşındaki erkeklerin savaşmak üzere geri kalmalarından ötürü ayrı düşmüş durumdalar. Maddi ve manevi yönden büyük bir travma içindeler. Çalışanların işlerini kaybetmediklerini bilmek ve şirketlerinin bu zorlu dönemde desteklerini çekmeyeceğini hissetmek yeni hayatlarına tutunmalarına yardımcı olacaktır. 

Fiziksel Güvenlik Ardından Ekonomik ve Duygusal Güvenlik

Savaş döneminde yaşam ve ölüm ince bir çizgide ilerlemekte. Çalışanların birer insan olduğu ve insaniyetin herşeyin üzerinde olduğu ilkesini tüm şirketler iş yapış biçimlerine geçirmeli. 

Şirket İnsan Kaynakları olarak, Ukrayna, Rusya ve çevresindeki ülkelerdeki çalışanlarınızla kriz yönetimini nasıl yapacağınız konusunda açık ve net bir iletişim kurun. Nasıl destek sistemleri mevcut ve bu sistemlerden çalışanlar nasıl yararlanabilirler? Çalışanların yakınlarına şirketiniz nasıl destek olacak, acil durumlardan nasıl bir uygulama izlenecek? Tüm bu soruların cevapları net olsun ve yazılı iletişim olarak şirketiçi ve dışı ile paylaşılsın. Etkilenen çalışanların travmalarını iyileştirmek amacıyla, hangi kaynaklara başvurulabilecekleri onlara açıkça iletilsin.

Savaş döneminde İnsan Kaynaklarının görevi her zamankinden daha da kapsamlı. Önce insan yaşamını korumak sonra insan ruhuna açılan yaraları iyileştirmek çok yönlü ve uzun soluklu bir kriz yönetimi gerektirecek. Şirketler çalışanlarına bu dönemde tam destek vermeli. Barışın egemen olduğu günlere.