Çinli iş adamlarını birkaç Çince kelime okuyarak etkilemek istemez misiniz? Çince okuma-yazmayı öğrenmek şu an size imkansız görünebilir ancak Chineasy metoduyla  günde 5-10 dakikanızı Çince’ye ayırabilirseniz ve birkaç ay içinde birçok karakteri okuyup yazabileceksiniz.

Chineasy. Wallpaper dergisinin prestijli tasarım ödülünün sahibi. Design Museum’un Design Awards 2014 adaylarından biri. Çince’yi dünyaya yaymayı, daha kolay ve eğlenceli bir dil haline getirmeyi hedefleyen bir sosyal proje, Chineasy. Çince’ye ilginiz olsa da olmasa da yaratıcılığın nasıl sınırları yıktığını, dışarıdan en sıkıcı ve karmaşık görünen konuların bile, farklı bir yaklaşımla ne kadar basit ve eğlenceli hale gelebileceğini göstermekte.

Projenin mimarı Tayvan asıllı Shaolan Hsueh, Çince’nin estetiğine hayranlığını, Çince’yi keyifli bir şekilde öğretme isteğini, yaratıcılığını ve teknik geçmişini Chineasy için harmanlamış. Ortaya herkesin hayranlık duyduğu dahiyane bir sistem çıkmış.

Dünyanın en zor öğrenilen dili sizce nedir? Ana dili İngilizce olan kişilerin dâhil edildiği bir çalışmaya göre, en zor öğrenilen diller Arapça, Korece, Japonca ve Çince. Bu dilleri öğrenmek, konuşma, yazma ve okumayı yeterli düzeye getirebilmek için ortalamada 88 hafta (1.69 yıl) ve yaklaşık 2200 ders saati harcamak gerekmekte. 1.2 milyar insanın konuştuğu Çince’yi zor yapan; 4 farklı tonla bambaşka anlamlara gelen sesteşlerin doğru telaffuzunun dili sonradan öğrenenler için neredeyse imkansız olmasının yanında, Latin alfabesiyle ilgisi olmayan stilize resimleri andıran on binlerce karakterin yazılması ve okunması.

Yazıya dair zorluklara Londra’da yaşayan sosyal girişimci Shaolan sağlam bir çözüm önerisi getiriyor. Chineasy adını verdiği projesiyle Çince öğrenmek isteyenlere basit ve etkili bir tasarım artı anekdot sistemi sunuyor; karakterleri ve her bir karakterin arkasındaki hikayeyi Facebook üzerinden takipçilerine öğretiyor.

Shaolan iş zekası, eğitimi ve  teknik bilgisini en iyi şekilde birleştiren profesyonellerden. En iyi satanlar listesine giren kitapları olan bir teknik yazar, yönetici ve melek yatırımcı olarak dolu dolu bir kariyeri olan Shaolan, Londra doğumlu çocuklarına Çince öğretmeyi hedefleyerek kurumsal hayatına bir ara vermiş ve tasarımcılardan oluşan ekibiyle beraber Chineasy’yi geliştirmiş.  Shaolan’ın Harvard ve Cambridge Üniversite’lerinden yüksek lisansı var.

Chineasy nedir?

Chineasy, bir Çince öğrenme sistemi. Chineasy Mart 2013’ten bu yana Facebook üzerinden Çince öğrenmek isteyip kendinde o cesareti bulamayanlara sistematik bir şekilde yaratıcı görseller eşliğinde Çince karakterleri öğretiyor. Her gün birkaç karakter ve o karakterlerin ardındaki anlamları anlatıyor. Chineasy bir sosyal proje. Chineasy Web üzerinde parlak girişimlere kitlelerden fon toplamayı amaçlayan kickstarter’da 5.475 kişi tarafından desteklenmiş ve toplamda 197.626 sterlin toplanmış.

Shaolan kendi çocuklarında Çince öğrenirken gözlemlediği zorlukları aşmanın yolunu tamamen görsel hafızaya kazınan imajlarda buluyor. Bu görsel sistem zaman zaman karakterlerin arasında kurulan ilgi çekici bağlantılarla yüzümüze bir tebessüm getiriyor, kökleri binlerce yıllık tarihe, gelenek göreneklere dayanan Çin kültürünü tanıtıyor, coşkuyla çocuklar gibi elimize renkli boya kalemleri almamız ve rengarenk karakterler çizmemiz için bize ilham veriyor.  

Shaolan’ın Çin kaligrafisine duyduğu derin sevgi çocukluk yıllarına dayanıyor. Tayvan’da geçirdiği çocukluğunun en değerli anılarını kaligraf olan annesiyle Çince karakterlerin güzelliği üzerine yaptığı konuşmalar olarak hatırlıyor. Chineasy fikri bu güzelliği tüm dünyaya nasıl yayarım sorusuna cevap ararken çıkmış. Çince öğrenmek hızlı, eğlenceli ve ilgi çekici hale nasıl getirilebilir?

200 Temel Karakteri Öğrenmeye Hazır mısınız?

Shaolan Şubat 2013’te 6 dakika süren TED konuşmasında Çince karakterleri şu şekilde yorumluyor: ‘Çince çok zengin bir dil; Çinliler arasında bile yazma, okuma ve anlama düzeyleri açısından çok büyük farklar var: Örneğin; Çinli bir bilgin 20.000 karaktere hakimken; temel düzeyde okuma yazma bilen bir Çinli sadece 1000 karakter biliyor. En sık kullanılan 200 karakteri bilerek temel konuların %40’ını anlamanız mümkün. Yani, 200 karakterin anlamını bilirseniz Çin’de bir şehirde dolaşırken yol işaretlerini anlayabilir, restoran menülerini, websitelerini veya günlük gazetelerin kabaca neden bahsettiğini anlayabilirsiniz. Ne demek istediğini biraz daha netleştirmek için Shaolan hemen Chineasy’nin temel 8 karakterini bizlerle tanıştırıyor, Çince’nin 8 elementi.

Çince’nin Temel 8 Karakteri

Her kelime bunları türeterek bu 8’e yeni karakterler ekleyerek elde ediliyor.  

1. Ağız; ağzınızı kocaman açtığınızda kareye benzer.
2. İnsan; üste bir kafa alttaki iki uca da iki ayakkabı giydirdiniz mi oldu size yürüyen adam.
3. Ateş; kollarını iki yana açmış sanki delice ‘İmdat, yanıyorum!’ diye bağıran bir insan.  
4. Ağaç; elinize yeşil boya kalemi alıp ağacın yapraklarını tamamlamanız yeterli.
5. Dağ; zirvesini yamaçlarıyla birleştirmenizi bekliyor.
6. Güneş; pencereden dışarı bak ve güneşi gör.
7. Ay; güneşin tersi ya da ayaklı güneş.
8. Kapı; RedKit çizgi filmindeki öne arkaya dan diye açılan bar kapılarını çağrıştırıyor. Benzer kapılar Çin’de de varmış.

Sıra Lego Blokları Yapmada

Şimdi sıra temel Lego bloklarından binalar inşa etmekte. Nasıl mı?

Bu 8 temel taşı alıp birbirleriyle veya başka karakterlerle birleştirerek birçok kelime üreteceğiz.

İnsanla başlayalım. Bir insanın yanına bir insan daha koyarsanız ‘takip etmek’ olur, üstüne bir insan daha koyarsanız ‘kalabalık’ olur. Ellerini kocaman açmış bir insan işte bu kadar büyük diye gösterir, ‘büyük’ anlamına gelir.
Bir ağacın yanına bir ağaç daha koyarsanız ‘koruluk’ olur. Üç ağaç biraraya gelirse, ‘orman’ olur.

İki ateş birlikteyse ‘çok sıcak’ demektir. Üç ateş biraradaysa ‘alev alev’ demektir.  İki ateş birlikte gerçekten sıcak olur. Üç ateş bir arada çok fazla alev oluşturur. Ateşin üstüne iki ağaç koyarsanız, ‘yanıyor’ anlamına gelir.

Dağ ve ateş biraraya gelince ateş dağı yani ‘volkan’ anlamına gelir.

Kısacası, bir karaktere bir karakter daha ekler yeni bir kelime oluşturursunuz, daha sonra bir tane daha ekler bir diğer kelimeye ulaşırsınız.

Çinliler için güneş hep Japonya’dan doğar

Çince’de güneş ‘bolluk bereket kaynağı’ olarak görülür. İki güneş yanyana geldiğinde ‘bereketli’ anlamına gelir, üç tane güneş varsa, pırıltıdır. Güneş ve ay birlikteyse ‘aydınlık’ olur. Japonya doğan güneş ülkesi olarak adlandırılır. Japonya yazarken güneş karakteri ve temel/kök karakteri kullanılır. Japonya Çin’in doğusunda olduğundan Çinliler için güneş hep Japonya’dan doğar. Japonya karakterlerinin arkasına insan karakterini eklerseniz, Japon olur.

Chineasy Facebook Güncesi:

• 19 Mart 2013’te Chineasy Facebook sayfası yaratıldı.
• 23 Mart  2013 – Shaolan’ın takipçilerine ilk mesajı: ‘Yıllardır İngiltere doğumlu çocuklarıma ana dilleri Çince’yi eğlenceli ve kolay bir şekilde öğretmenin yollarını arıyordum. Pratikte Çince okuma-yazmayı öğrenmenin hiç de kolay olmadığını gördüm. Bu da beni kendi sistemimi yaratmaya itti. İşin güzel yanı; sistem işe yarıyor.’
• 29 Temmuz 2013– Shaolan İngilizce’yi basit filmler izleyerek ve Economist okuyarak daha doğrusu dergide bilmediği kelimelerin – ki bu kelimeler makalelerdeki tüm kelimelermiş –  altını çizip sözlüğe bakarak öğrenmiş. Bu metodun hiç de pratik olmadığını insanın ancak içinde bulunduğu ortamlarda o dili yaşayarak öğrenebileceğini söylüyor. Chineasy’den Çince öğrenenlere de Çincelerini pratik edebilecekleri bir ortam yaratmalarını tavsiye ediyor.
• 9 Eylül 2013 – Haftalık quizlerin ilki yayınlandı.
• 25 Ekim 2013 – Ses modülü Chineasy karakterlerine entegre ediliyor. Artık sırf yazmayacağız, yazılanın nasıl söylendiğini de öğreneceğiz.
• 19 Kasım 2013 – Chineasy kitabı için yayıncı Thames and Hudson ile anlaşma yapıldı.
• 7 Aralık 2013 – Chineasy’nin 40.000 üzerinde takipçisi var.
• 3 Ocak 2014 – Çince sayılar ve aylar birbirini tamamlıyor. 2 Ay: Şubat, 3 Ay: Mart
• 9 Ocak 2014 – Chineasy Wallpaper Tasarım ödülünü kazanıyor. Kategori; en iyi yaşam iyileştirici (best life enhancer)
• 22-23 Ocak 2014 – Shaolan Chineasy’yi tanıtmak için Davos’ta toplantıdan toplantıya koşuyor, yeni Çince karakterleri öğretmekten de geri kalmıyor.
• 31 Ocak 2014 – Çin yılınız kutlu olsun! At yılıyla beraber Çin karakteriyle atı öğrenelim.
• 10 Şubat 2014 – Chineasy İngiliz basınında; Design Museum 2014 ‘en iyi tasarımları’ arasında yer alıyor.
• 19 Şubat 2014 – Chineasy kitabı Tayvan’ın başkenti Taipei’de en büyük kitapçılarından Eslite’nin raflarında satışa sunuldu.
• 11 Mart’ta Londra’da, New York’ta ve dünyanın her yerinden Amazon’dan Chineasy kitabını satın alabilirsiniz.

Bu yazı Dünya Gazetesi'nin Değişim Yelpazesi köşesinde 25.02.2014 tarihinde yayınlanmıştır.