Hergün takım elbise giymekten, tayyörlerinizi kuru temizlemeye verip almaktan bıktınız mı? İşe giderken kendinizi içinde rahat hissettiğiniz giysiler mi giymek istiyorsunuz? Allahtan Cuma günü var, kotumu düz ayakkabılarımı giyip işe gidebiliyorum mu diyorsunuz? Siz ‘serbest Cuma’ uygulaması olan bir şirkette çalışıyorsunuz. Nasıl oluyor da Cuma günü serbest giyinebiliyoruz diye düşündünüz mü hiç?

Serbest giyim, İngilizce’de Business Casual veya Smart Casual olarak geçer. ‘Smart Casual’ şık rahat anlamına gelir. İş şıklığından uzak olmayan derli toplu düzgün bir giyim tarzını çağrıştırır. Birçok firma rahat giyimi Cuma günü ile sınırlandırır. İngilizce Casual Friday veya Serbest Cuma’nın kökeni birçok iş trendinde olduğu gibi, Amerika ve Kanada’ya dayanıyor. 1980’lerin sonunda teknoloji şirketlerinin toplu halde bulunduğu Silikon Vadisi’nde serbest giyimin ilk uygulamaları görülmüştür. Serbest giyimin bu şirketlerde uygulanması daha kolaydı çünkü çoğu personel zaten müşteri ziyaretine gitmeyen masa başı çalışanlardı. İşlerinin doğası gereği zaman zaman uzun saatler çalışmaları gerekmekteydi, rahat çalışmaları için rahat kıyafetleri tercih etmeleri doğaldı. Zaman içinde rahat giyinen çalışanların yaratıcılıklarının arttığı ve şirket içi iletişimin hiyerarşik kısıtlamalara takılmadan sağlıklı bir şekilde yürütüldüğü ortaya çıktı. Tüm bu artılar hesaba katılarak serbest giyim politikası Silikon Vadi’nin hatta Amerika’nın sınırlarını aşarak dünyaya yayıldı, farklı sektörlerde de uygulanmaya başlandı.

Ancak uygulamalar yaygınlaştıkça serbest giyimin artıları gibi eksileri de ortaya çıktı. Temel amacı çalışanları rahat ettirmek olan serbest giyim işyerinde fazla rahatlığa sebep oldu. Kimi firmada rahatlık kıyafetlerden mesai saatlerine, deadline’lara uymaya kadar birçok alana yansıdı, çalışanların verimi düştü.  Kimi firma yöneticisi iş için giyimin belli bir disiplin ve kurallara uymayı da beraberinde getirdiğini ancak serbest giyimle beraber iş kurallarının da esnediğini ve insanların iş ortamına uymayan davranışlarda bulunmaya başladığını dile getirdi. Profesyonellikten uzak olan bu davranışlar hem kendi imajlarına hem de şirketin imajına zarar verdi. Gayri ciddi davranışlar yüzünden müşteri ilişkilerinde sıkıntılar yaşandı.

Serbest Giyimin Artıları Serbest Cuma’da Birleşti

Birçok şirket artıları ve eksileri ölçüp tarttı ve serbest giyimin artılarını yani çalışanını rahat ettirmek istediği mesajını vereceği diğer yandan da şirketin imajını en üst seviyede koruyabileceği bir model arayışına girdi. Serbest Cuma da işte bu arayışın sonucunda ortaya çıktı. Bugün dünyada birçok çok uluslu ve kurumsallaşmış şirkette Cuma günleri resmi iş kıyafetleri giymek zorunlu değil. Çalışanlar rahat kıyafetlerle işyerine gidiyorlar. Her işyerinde farklı esneklikler veya yasaklar olmakla beraber serbest giyimde dikkat edilmesi gereken en önemli kriter kişinin işyerine aykırı olmayan temiz ve özenli kıyafetler seçmesi.

İş Şıklığında Rahat Giyim

Çalışanların giyim kuşamları, kendilerine gösterdikleri özen ve bakım kendilerine, işlerine ve çevrelerine duydukları saygının da göstergesidir. İster katı kuralları olan bankacılık veya ilaç sektöründe olsun, ister çalışanların özgürce giyindikleri teknoloji şirketlerinde olsun, giyim kişinin karakterinin, zevklerinin hatta iş yapış biçiminin aynasıdır. Rahat giyinme politikası uygulanan ofislerde çalışanların giyimlerine özen göstermediği düşünülmemelidir. Çalışanların kot pantolon veya açık ayakkabı giymeleri işe temiz, düzgün ve bakımlı gelmelerine engel değildir. Rahat kıyafet giyilen bir tek Cuma günü de olsa herkesin uyması gereken kurallar vardır. Örneğin, diğer günlerde olduğu gibi, kişinin temiz kokması, ağır parfümlerden kaçınması gerekir. Saçları temiz ve bakımlı olmalıdır. Kadınlar gece kulübüne gider gibi giyinmemelidir; aşırı makyajdan kaçınmalı, dekolte veya transparan giysileri tercih etmemelidir.

---

Ne giymeli?

• Altın Kural: Her zaman iş şıklığına uygun olmaktır.
• Hem kadın hem de erkekler için polo tişört ve kanvas veya kot kumaşından koyu renk pantolon Serbest Cuma günleri için hem uygun hem de kolay uygulanabilen kombinasyonlardır.
• Çok kısa, dekolte veya transparan olmadığı sürece elbiseler, kadınlar için çoğu zaman mantıklı bir tercih olacaktır.

Ne giymemeli?

• Serbest Cuma demek işe eskimiş, yırtılmış, solmuş veya ütüsüz giysilerle gitmek anlamına gelmez, buna dikkat edin.
• Serbestsiniz ama yine de iş ortamındasınız, üzerinde kaba sözler veya aşağılayıcı yazılar olan tişörtler ya da abartılı biçimde açılmış düğmeler ile gömlek giymekten kaçının.
• Şortlar, yırtık kotlar, aşırı düşük belli pantolonlar da şirket içindeki resmiyeti zedeleyebilir, uzak durun.
• Kadınlar fazla açık giyinmemeye özen göstermeliler. Bu konuda en akıllıca yaklaşım göğüs dekoltesi olmayan bluzları tercih etmek ve etekleri dizin hemen üstünde tutmak en iyisi.
• Kadınlar straplez, ince askılı elbiselerden kaçınmalı. İşe giderken plaja gider gibi görünmek yanlış bir algı yaratacaktır.
• Kadınların üzerinde delikleri olan dolayısıyla içi gözüken giysilerden uzak durmaları şarttır.
• Cart saç renkleri veya şekilleri örneğin çarpıcı topuzlar birçok işyerinde hoş karşılanmaz.
• Serbest Cuma kıyafetini seçerken sakın 17 yaşındaki çocuğunuza özenmeyin, dövme ya da piercing hiç kabul görmez.
• Erkeklerin temiz bir sakal tıraşı ve kısa bir saç kesimi ile işe gitmesi serbest Cuma günleri için de geçerlidir.
• Kadınların yazın açık ayakkabı giymesi çoğu şirkette kabul edilir. Ancak bakımlı ve pedikürlü ayakların açık ayakkabı giyildiğinde önemli oluğunu unutmayın.
• Ancak sakın terlikle işe gitmeyin. Terlikle kişinin yürüyüşü, duruşu biranda iş ortamını mahalle havasına çevirebilir, dikkatli olun.

Sizin Şirketiniz de Cuma Günleri Serbest Mi Giyiniyor?

Şirketinizde serbest Cuma uygulamasına geçmeden belli sorulara cevap vermeniz gerekir:

• Sektörünüzde Cuma günleri serbest giyim uygulanıyor mu? Rakip firmalar nasıl bir giyim politikası izliyor?
• Çalışanlarınızın çoğu masa başı işi mi yapıyor? Yoksa müşteri ziyaretleri ağırlıklı mı?
• Müşterileriniz kim? Çalışanlarınız müşteri ziyareti yaptığında ne tip yerlere gidiyor?
• Müşteri ziyaretleri Cuma gününe denk gelirse çalışan serbest mi giyinecek yoksa iş şıklığında mı?
• Eğer müşteri ziyaretlerinde serbest giyinilecekse, müşterilere bu uygulama duyurulmalı mı?
• Bu giyim politikası değişikliğiyle firma ve çalışanları sektörde nasıl algılanacak?

KOBİ’lerde genelde serbest giyim uygulanır. Önemli toplantılar veya müşteri ziyaretlerinde daha resmi iş kıyafetleri tercih edilir. Tabii ki sektöre göre farklılıklar mevcuttur.

Giyim politikasını daha rahat veya resmi yönde değiştirmeden önce şirketin sektörünü, misyonunu ve müşteri kitlesini en iyi şekilde analiz etmesi gereklidir.