Çalışmak güzel şey. Peki ya, fazla çalışmak? Her şeyin fazlası fazla. Hele de patronunuz her dakikasını işle geçiriyorsa…

Bazı insanlar bir türlü çalışmaya doyamaz. Uzun saatler çalışır, ofisten en son çıkan olurlar, her an e-postalarına bakarlar, hafta sonu akılları işte olduğu gibi, en az birkaç saat bilgisayarlarının başına geçmekten kendilerini alıkoyamazlar.

Eğer böyle bir patron için çalışıyorsanız, siz de aynı şekilde mi çalışmalısınız? Doğru beklentileri ve sınırları nasıl koymalısınız? Patronunuzla karşılaştırıldığınızda az çalışıyor gibi görünmediğinizden emin olmak için neler yapmalısınız?

Uzmanlar Ne Diyor?

Harvard Business Review’da yayınlanan Rebecca Knight imzalı makalede uzmanların görüşlerine yer veriliyor. Harvard İşletme profesörü Linda Hill’e göre, bazı durumlarda iş odaklı ve sonuç alınmasını her şeyin üzerinde tutan bir yönetici için çalışmak sizi motive edebilir. Ancak eğer bu üstün başarılı yönetici ofise saplantılı, iPhone’una yapışık yaşayan bir işkolikse, takımı için her şey tersine döner ve herkes için yürütülmesi zor bir çalışma şartları yaratılmış olur. Bir diğer deyişle, iş ve iş dışı yaşam arasında bir denge yoksa, patronunuz size yeterli desteği vermiyor, değer yaratacak işleri yapabileceğiniz nicelikte delege etmiyorsa, işlerin altında ezilme olasılığınız çok yüksektir.

Bu gibi durumlarda kalan çalışanların en büyük şikâyetleri sınırların kaybolması çevresinde dile getirilmekte.  University of Pennsylvania Wharton profesörü Nancy Rothbard’a göre, bir işkoliğe raporlamanın en zor tarafı, işinizin yaşamınızın her yönüne nüfuz etmesi ve iş stresinin tüm zamanınıza yayılması. Patronunuz size mesai saatleri içinde bitiremeyeceğiniz ölçüde iş mi yüklüyor, yoksa sürekli yüzyüze toplantı mı talep ediyor, ya da her türlü iletişime 7 gün 24 saat anında geri dönmenizi mi talep ediyor? Bunlardan hangisi sizin durumunuz olursa olsun, kendinizi rahatsız, özel zamanınıza müdahale edilmiş, bir kapana sıkışmış kalmış hissetmeniz normal. Hemen harekete geçin.

İşte size işkolik bir patronla çalışırken huzur bulmak için HBR’dan pratik yöntemler:

Patronunuzun perspektifinden durumlara bakın

Katlanılmaz, saplantılı bir patron için çalıştığınız hükmüne varmadan önce, patronunuzun sandalyesine oturun ve onun açısından konulara bakmayı deneyin. Onun konumundan her şey nasıl gözüküyor? Ne gibi baskılara göğüs germesi gerekiyor? Onun projelerinin teslim tarihleri ne kadar gerçekçi? Organizasyon yapısı onun bazı kararları almasına engel mi oluyor? Patronunuzun öncelikleri neler? Onu motive eden, kamçılayan nedir? Bu sorulara cevap verdiğinizde patronunuzu daha objektif bir şekilde, duygusal değil, mantık çerçevesinde ele almış olacaksınız.

Gerçekten “problem” nedir?

Sizi çileden çıkaran nedir? Tam olarak adını koyun. Ne sizi deli ediyor? Ne kadar çok işinizin olduğu mu? Her şeyin acil olması mı? Patronunuzun gerçekçilikten uzak mükemmellik beklentisi mi? Sizi neyin en çok huzursuz ettiğini bulun. Daha sonra, kendinize dönün ve kendi çalışma tercihlerinizi ve prensiplerinizi belirleyin. Günün hangi saatinde daha verimlisiniz. Hangi sıklıklarda ara vermeyi tercih ediyorsunuz? Kısacası, sizi huzursuz eden hatta delirten problemi hafifletmenin yollarını kendi kendinize bulmaya çalışın. Kendinize esnek olabileceğiniz alanlar yaratın. Sonra alternatif çözümlerle patronunuzun kapısını çalın. Böylece, sadece şikâyetlerle değil, çözümlerle patronunuza gitmiş ve daha verimli olmanın yolları üzerine kafa yorduğunuzu göstermiş olursunuz.

Patronunuzla konuşun

Şimdi sıra, spesifik problem ve kendi kendinize geliştirdiğiniz çözümü patronunuzla konuşmada. Konuyu açmak ve çözümlere odaklı bir konuşma yapmak çok önemli. Ancak, herkesin içindeki korku; patron tarafından yanlış anlaşılmak ve tembel, işine bağlı olmayan ve de üretmekten kaçan biri olarak algılanmak. Yapmanız gereken “kendinize” ve “kendi çalışma tercihlerinize” odaklanmak. Bu konuşmada amacınız, sınırlarınızı belirlemek ve başarı için uygun şartları oluşturmak olmalı.

Geç saatlerde e-posta cevaplamanız gerekiyorsa…

Patronunuz gece geç saatte e-postalar gönderiyor ve sizden hemen cevap yazmanızı bekliyorsa, yapmanız gereken konuşma şöyle olmalıdır: “Benim için geç saatlerde e-posta yazmak çok zor çünkü gece insanı değilim, sabahları zinde olabilmek ve sıkı çalışabilmek için erken yatmam gerekiyor. Bunun için bir çözüm bulsak… Gerçekten o an cevap verilmesi gereken acil bir durum varsa, telefonuma mesaj atabilir misiniz?” Bu şekilde, patronunuzun çalışma biçimine ayak uydurmaya çaba harcadığınızı kanıtlar, iş saatleri dışında size en etkili nasıl ulaşabileceğini gösterir, kendi sınırlarınızı koymak için bir adım atmış olursunuz.

İş yoğunluğu ana problemse…

İşlerin yoğunluğu sizi mesai dışı çalışmaya itiyorsa, önceliklerinizi belirleme zamanı gelmiş demektir. Haftada bir toplanıp nelerin öncelikli nelerin ikincil sırada olduğunu saptayın. Nelerin kritik olduğunu, hangi teslim tarihlerinin nelere bağlı olduğunu büyük resme bakarak görmek daha da önemli olacaktır. Bir yandan, siz günlük yaptığınız rutini anlatırken, diğer yandan nelere öncelik vermeniz gerektiğini netleştirirsiniz. Patronunuz ise, yoğun programınız içinde neleri yapabileceğinizi, neleri yapamayacağınızı görür. Böyle transparan bir çalışma rutini kurulduğunda, patronunuz çok da önemli olmayan konuların hemen yapılması konusunda ısrarcı olmayacaktır.

Patronunuz geç saatlere kadar ofiste olmanızı istiyorsa…
Resmi çalışma saatleriniz nedir? Patronunuzun sizin saat kaça kadar ofiste olmanızı istiyor? Ortak bir noktada buluşmayı deneyin. Açık açık konuşun.

Patronunuz sizi sürekli bölüyor mu?

Patronunuz günün her anı ofisinize dalıyor, telefon ediyor, mesaj atıyor veya e-posta atarak kendisine o an cevap vermenizi mi istiyor? Çalışmalar sürekli bölünmenin etkin çalışmaya büyük zararlar verdiğini göstermekte. Hele ki yaratıcılık gerektiren bir işle uğraşıyorsanız, iyi işler çıkarmak için bölünmeden çalışmanız şart.

İyi bir iş çıkarın ancak kendinizi de ihmal etmeyin

Bu konuşmayı yaptıktan sonra, takıma bağlı bir çalışan olduğunuzu göstermeniz önemlidir. Eğer iyi bir çalışansanız, en iyi sonuçları getiriyorsanız, işkolik patronunuz iş etiğiniz konusunda herhangi bir şikâyette bulunmayacaktır. Ancak kendinizi işe kaptırıp özel hayatınızı ihmal etmeyin. Duygusal ve fiziksel sağlığınızı her zaman önceliğiniz yapın.

Değişen bir şey yoksa, yolunuza devam edin.

Eğer bu kritik konuşmadan sonra, hiçbir şey değişmediyse, durumunuzu tekrar gözden geçirin. Patronunuz değişmek istemediği gibi, sizinle çalışmak için esneklik göstermek niyetinde değil. O zaman iş değiştirmenin zamanıdır. Bilin ki alabileceğiniz en büyük risk, bir işkolik için çalıştığınızdan ötürü mesleğinize duyduğunuz heyecanı kaybetmek olacaktır.

Bu Prensipleri Hep Hatırlayın:
Yapın:

Patronunuzu anlamaya çalışın. Onun gözüyle olaylara bakmak sizi daha az duygusal daha mantıklı kararlar almaya itecektir.
Tercih ettiğiniz çalışma biçimi ve optimum verimliliğe ulaşmak için patronunuzla dürüstçe konuşun.
İşinizi en iyi şekilde yapmaya çalışın. Çoğu zaman siz en üstün seviyede çalıştığınız sürece, patronunuzun işkolikliği önemli bir konu olmayacaktır.

Yapmayın:

Patronunuzun size nasıl baskı yaptığının bilincinde olduğunu varsaymayın. Günlük programınızı gösterin ki patronunuz sizin nelerle uğraştığınızı, hangi projeleri hangi kısa süreler içinde yerine getirmeniz gerektiğini bilsin.
Sadece şikâyet etmeyin. Onun yerine, ortak hedeflerinize destek olacak çözüm önerileri geliştirin ve bunları patronunuzla paylaşın.
Bir işkolik patronla gereğinden fazla zaman çalışmayın. Siz konuşmanızı yapın, sınırlarınızı belirleyin. Eğer patronunuz değişmek ve adapte olmak  konusunda isteksizse, yolunuza başka yerde devam edin.

Bu yazı Dünya Gazetesi'nin Değişim Yelpazesi köşesinde 05.04.2016 tarihinde yayınlanmıştır.