Potansiyeli keşfedin, yeşertin, büyütün ancak tüm bunları yaparken kimsenin büyüyen ağacın gölgesinde kalmadığından emin olun. Bahçenizdeki ahenk bozulmasın.

Yönetici olarak size en büyük ilham veren görevlerden biri de, kariyerinin başında yüksek potansiyele sahip çalışanlarınızı motive etmektir. Takımınızdaki yeni yeteneğe elinizi uzatmak, kurumsal bir kariyer için gerekenin onda olduğunu söylemek ve kısa zamanda yükselebilmesi için yol göstermek istersiniz. Belki sizin yaptığınız hataları yapmaması, iş hayatının zorluklarına çözümler yaratabilmesi için kendisine destek olursunuz. Sonuç alması, zekâ ve yeteneğinin fark edilmesi ve kendini farklı alanlarda geliştirip kanıtlaması için fırsatlar yaratırsınız. Gördüğünüz yeteneğin menajeri gibi davranır, yeteneğine göre zorlayıcı ve ödüllendirici işler verirsiniz.

Bazen istemeden de olsa, bu tek kişilik ordu gibi gördüğünüz yeteneğe fazla yüklenir ve önünüze gelen en iyi görevleri, eğitimleri ve özel projeleri doğrudan ona uygun görürsünüz. Nerede parlamasına uygun bir proje varsa, o oradadır, nerede özgeçmişinde iyi görünecek bir eğitim varsa, o gönderilir. Yönetici olarak sizin bakış açınız nettir, potansiyeli olan şirkete yarar sağlayacak kişiyi öne sürersiniz. Ancak bu kişi, takım arkadaşları arasında, ofisin persona non grada’sı veya istenmeyeni ilan edilir. Öyle bir güç haline gelir ki, kimse onunla çalışmak istemez. Arkasından türlü hikâyeler üretilir, dedikodu köşelerinin değişmez kişiliği haline gelir. Bu durumunun önüne geçmesi zordur, sıkışmış kalmıştır, kendi kendini yer bitirir. Yönetici olarak ona sunduğunuz fırsatlar geri teper, yeteneklerinin gözler önüne serilmesi adeta ayaklarına dolanır. Kaş yapayım derken göz çıkarmış olursunuz…

Ofisin Peyton Manning’ini Yaratma Riski

Bir Peyton Manning yaratma riskiyle karşı karşıyasınız demektir. Amerikan futbolunun deha çocuğu, kimilerine göre, tarihin en iyi oyun kurucusu Peyton Manning, çok azimli ve çalışkan bir sporcudur. Kariyerinin ilk döneminde bile, sadece oyununa odaklanmakla kalmaz, ligde oynadığı ilk 5 senede Logo Athletic, Reebok, Nabisco, Hasbro, Rawlings, Sprint, Gatorade, First Tennessee Bank, Famous Fixins ve Tennessee Et Konseyi için marka temsilciliği yapmış veya reklam filmi çekmiştir. Bu reklamlar bitip de kontratlar yenilenmediğinde yepyeni markaları temsil etmiştir, Sony, Kraft, DirecTV. MasterCard ve AirTran’in reklamlarında oynamıştır. Kısacası, durmak bilmemiştir. Bu sene emekli olacağını açıklayan Manning’in Amerikan futbolundan senelik kazancı 34 milyon dolar seviyesindedir.

Spor hayatını sürdürürken ününü pekiştirmeyi, kendi markasını oluşturup ekstra kazanç elde etmeyi başarılı bir şekilde başarmıştır. Kendini o işten bu işe koşarak çok yormamış mıdır? Tabii ki yormuştur ancak kendisine ödenen paralardan çok yaptığı işlere verdiği değer her zaman en önemli kriteri olmuştur. Manning çok başarılı bir sporcu ve iş adamı olarak sivrilmiş, tam bir başarı öyküsüne imza atmıştır. Neden Manning yaratmak bir risktir?  Çünkü Manning gibi güçlü bir profil şirket içinde dengeleri bozacak, düzeni alt üst edecektir.

Kendi Manning’inizi Yaratırken Dengeleri Koruyun

Bizim Manning’imiz Kerim olsun, Kerim ofisinizin parlayan yıldızıdır. Onun üstesinden gelemeyeceği bir problemi hayal etmek dahi mümkün değildir. Çok kısa sürede, saatler alacak dokümanları okuyup hangi alanlarda iş geliştirme fırsatları olduğunu görebilir. Bilgi mi alınacak mutlaka bilgi alacağı kişinin ağzından girer burnundan çıkar bir uzlaşma yolu bulur ve işini zamanında tamamlamayı başarır. Hafızası kuvvetlidir, bir gördüğünü bir daha unutmaz. Hitabeti güçlüdür. Karşısındakinin dikkatini çeker, kısa sürede etkiler.

Sizi etkilediği gibi çevresindekileri de etkileyeceğinden eminsinizdir. Ancak bu etki her zaman iyi bir etki olmaz. Çevresi etkilenmekle beraber, sürekli alkışlanmasını, her fikrinin desteklenmesini, her iyi projenin kendisine verilmesini, haksızlık olarak değerlendirir, öyle bir gün gelir ki, Kerim varlığıyla dahi, kıskançlık ve antipati uyandırmaya başlar.

Kerim’in yöneticisi olarak sizin yapmanız gereken çok yönlü düşünmeyi bilmek ve takımı içinde denge kurabilmektir. Denge çok önemlidir. Takım içinde çekememezlik, kıskançlık, herkesin birbirinin arkasından iş çevirdiği bir ortam olursa, yetenek boşa gidecek hatta kurtulmak isteyeceğiniz bir ağırlık haline dönüşecektir.

Kerim’i Nasıl Öne Çıkarmalı?

Dengeyi ayarlamak Kerim’i saklamak, onu herkesin içinde desteklememek anlamına gelmez ancak takım dinamikleri ve ölçülü bir ödüllendirme politikası her zaman dikkate alınmalıdır.

Kendini Göstermesi için Olanak Verin.

Kerim’i öne çıkarmak için yapabileceğiniz en etkili ve kolay yöntem ona yöneticilerin önünde kendini kanıtlama imkânı vermektir. Sizin özel olarak onu methetmeye, gelecek vaat ettiğini söylemenize gerek yoktur. Ona sahneye çıkma şansı verirsiniz, başrole layık olduğunu o kendisi kanıtlar. Burada da dikkat etmeniz gereken bir yöneticinin kendini tehdit altında hissetmemesidir. Kerim istemeden de olsa, analizlerini aktarırken daha önce yapılmış işleri eleştirebilir.

Aynı seviyede iş arkadaşlarının önünde Kerim’i öne çıkarın.

Beraber çalışmaya başladığı veya kıdem ve eğitim açısından aralarında çok büyük fark olmayan iş arkadaşlarının arasından Kerim’e söz hakkı verin. Sunum yapsın, fikirlerini dile getirsin, eleştirilerini ve tabii yapıcı önerilerini açıklasın. Bırakın arkadaşlarına örnek olsun. Kerim’i çekemeyenler pek tabii ki olacaktır, birlik olup onu saf dışı etmeyi, aralarına almamayı isteyenler de çoğunluğu oluşturabilir. Burada yöneticinin amacı, süreçleri geliştirmek, işlerin daha etkin yapılmasını sağlamak olmalıdır. Neler, nasıl daha iyi yapılabilir? Kerim’e sormanız gereken soru budur. Bırakın Kerim arkadaşlarının işlerinin nasıl daha etkili yapılabileceğiyle ilgili süreç önerileri geliştirsin. Bu çalışmasının sonucunda yapılması pek de gerekli olmayan birçok şeyi ortaya çıkaracak, süreçleri herkes için kolaylaştıracaktır.

Yeni arkadaşların mentoru olsun

Bu da oldukça kolay bir yöntem. Yeni işe girenler Kerim’e gitsin. Oryantasyon mu yapılacak, mentor programları mı koordine edilecek Kerim sorumlu olsun. Henüz kariyerinin ilk senelerinde olduğundan bu yeni çalışma arkadaşlarıyla bağ kurması oldukça kolay olacaktır.

Kerim damdan düşer gibi lider olmasın

Kerim’in liderlik pozisyonuna gelmesi için belli bir hazırlık yapması gerekir. Eğer damdan düşer gibi ansızın yönetici koltuğuna oturursa, benimsenmesi çok daha zor olacaktır. Genç bir yönetici olarak kendini kanıtlaması için karakterini esnetmesi, kendini kanıtlamak için farklı davranışlar sergilemesi gerekecektir. Oysa, yöneticisi olarak ona dengeli bir geçiş dönemi sağlarsanız her şey farklı olabilir.

Fidanınız bahçenizde büyüsün ancak diğer ağaçlara gölge etmesin

Yönetici olarak enerji, dikkat ve zamanınızın çoğunu bir tek parlak yeteneğe vermeniz doğru olmaz. Bu durum bahçenize ektiğiniz yeni fidana varınız ve yoğunuzla bağlanmaya benzer. Öncelikle ektiğiniz toprak en verimli topraktır, güneş görür, hortuma yakındır, hiç susuz kalmaz. Körpe ağacı börtü böcekten korur, gözünüz gibi bakarsınız. Diğer ağaçlar olmuştur artık, onların sizden gelecek özel bir ilgi ve ihtimama ihtiyaçları yoktur. Günler, aylar, yıllar geçer bir de bakarsınız fidan olmuş ağaç. Uzun mu uzun bir ağaç… Öyle ki diğer ağaçlara, çiçeklere, çalı çırpıya gölge eder olmuş, kimileri güneşsiz, susuz, sevgisiz kalmış. Buna izin vermeyin… Fidanınızı yeşertirken diğer ağaçlardan, çiçeklerden, çimenlerden ilginizi çevirmeyin. Bahçenizin her köşesi yeşersin.

Bu yazı Dünya Gazetesi'nin Değişim Yelpazesi köşesinde 11.10.2016 tarihinde yayınlanmıştır.