Datassist’in katkılarıyla 07 Temmuz 2015 tarihinde Dünya Gazetesinde yayımlanmıştır.

EQ (Emotional Intelligence) ya da duygusal zekânın liderler ve çalışanlar için kilit bir yetenek olduğunu biliyoruz. Ancak yeni tamamlanan bazı çalışmalarda EQ’nun profesyonellerin başarısındaki etkisinin düşünüldüğünden daha da etkili olduğunu, IQ ve deneyim gibi diğer önemli nitelikleri geçtiğini göstermekte.

Harvey Deutschendorf’un Fast Company’de yayınlanan yazısına göre, yüksek EQ’ya sahip insanlar yüksek IQ’ya sahip insanlara göre daha başarılı olabilmekte.

Amerika’da liderlik alanında saygın çalışmalarıyla bilinen Center for Creative Leadership’in (CCL) yayınladığı son çalışmalara göre, yöneticilerin başarısız olmalarının en büyük sebebi duygusal yetiler konusunda yetersiz kalmaları. CCL, her yıl, aralarında 80’den fazla Fortune 100 şirketinin bulunduğu 20.000 profesyonel ve 2.000 kuruma, yönetim ve liderlik alanlarında hizmet götürmekte. Çalışma sonuçlarına göre, başarısızlıkların ardında ortaya çıkarılan en belirgin üç sebep; değişimi yönetmede yetersizlik, takım içerisinde çalışmada uyumsuzluk ve diğer çalışanlarla iletişim kuramama.

Uluslararası araştırma firması Egon Zehnder 515 üst düzey yöneticinin niteliklerini incelemiş ve EQ’su yüksek olan yöneticilerin IQ’su yüksek olanlara veya geçerli deneyimi olanlara göre daha güçlü liderler oldukları sonucunu çıkarmış. Ayrıca çalışma, EQ ve IQ arasında zayıf bir ilinti olduğunu göstermekte.

Carnegie Institute of Technology’nin yürüttüğü araştırmaya göre ise, finansal başarının %85’i insanı diğer canlılardan ayıran ve duygusallığıyla öne çıkaran özelliklerine bağlı. Bu özelliklerin başında, kişilik, iletişim kurma, müzakere etme ve önderlik etme yetileri sayılmakta. Çalışmanın sonucu, finansal başarının sadece %15’inin teknik yeteneklere dayandığını göstermekte. Bir diğer deyişle EQ, IQ’ya göre daha çok para kazandırmakta. Nobel ödüllü Amerikalı

Psikolog Daniel Kahneman, insanların sevdikleri ve güvendikleri bir insanla iş yapmayı, sevmedikleri ancak iyi bir ürünü olan veya daha uygun bir fiyat teklif eden biriyle iş yapmaya tercih ettiklerini göstermekte. Kahneman’ın sözünü ettiği durumu kendi alışverişlerinizde de gözlemleyebilirsiniz. En son ne zaman büyük bir alım yaptınız? Ev? Araba? Bir büyük elektronik alet? Size satış yapan kişiyle kimyanız uyuştu mu? Kendisine güven duydunuz mu? Çoğu zaman bu sorulara vediğiniz cevapların evet olduğunu göreceksiniz ve satın alma kararınızda satıcının önemli rolü olduğunu fark edeceksiniz.

EQ ile çalışmaların henüz yaygınlaşmadığı 1990’larda Hay/McBer Research and Innovation Group bir sigorta şirketi satış ekibiyle geniş kapsamlı bir çalışma yürütmüş. Çalışma sonuçları EQ’su yüksek ve düşük çalışanları bir bıçak gibi keskin bir şekilde ikiye ayırmış. Birinci grup, öz güveni yerinde, inisiyatif almayı bilen ve empati kurarak satış yapmaya odaklanan kişilerden oluşuyormuş ve bu grubun ortalama poliçe satışları 114.000 dolar civarındaymış. Diğer grup ise, karşısındakiyle ilişki kurmada yetersiz kaldığı gibi, 54.000 dolar ortalamanın üzerine çıkmıyormuş. Bu çalışma, kurumların en alt seviyesinde dahi EQ’nun rolünün ne kadar önemli olduğunu göstermekte. Bir sigorta şirketi için, satış ekibi şirketin yüzü, imajı ve en önemlisi parasını kazandığı birincil kaynağı.

EQ’nun önemi, yönetim seviyesine geldikçe önemini yitirmemekte, bilakis arttırmakta. Kurumunuzun ne kadar yukarısında EQ’su yüksek profesyonellerle çalışıyorsanız, şirketinizin geleceği o kadar emin ellerde demektir. Yukarıdan gelen EQ odaklı kararların şirketin performansına etkisini gündelik faaliyetlerde olduğu gibi, departmanların ve şirketin genel performansına katacağı artıları da yakından görebilirsiniz. EQ kurumun her kademesinde önemlidir.
Örneğin, MCClelland’ın 1999’da yaptığı bir çalışmada, bir üretim tesisinde amirlere duygusal yeterliliklerle ilgili eğitim verilmiş. Etkili dinlemek için neler yapılması gerektiği, zaman kaybını ve iş kazalarını önlemek için ne gibi stratejiler geliştirmek gerektiğiyle ilgili çalışmalar yapılmış. Sonuç; verimlilik %50 artmış, kazalar yılda 15’ten 3’e inmiş ve verimlilik hedeflerini yılsonunda 250.000 dolarla geçmişler.

Aynı prensipler iş ortamı dışında yaşamın her alanında devreye girmekte. Herkes kolay anlaşılabilen, destek olan, güvenilebilir, sempatik insanlarla çalışmayı ister.  Hepimiz kolay sinirlenmeyen, işler kontrolden çıktığında soğukkanlı çözümler üretebilen kişilerle çalışmayı tercih ederiz. 

Duygusal Zekası Yüksek Kişileri Nasıl İşe Alırsınız?

İşe alım yaparken bu özelliklere bakın;

Kendini bilmek: Yüksek EQ’ya sahip olan insanların çoğunun en belirgin özellikleri arasında kendilerini bilmek gelir. Kendini bilmek, duygularını, güçlü ve zayıf yönlerini, onları nelerin motive ettiğini bilmek anlamına gelir. Kendini bilen insan ne kendini yerden yere vurur şekilde eleştirir, ne de gerçeklikten uzak bir şekilde umutlu olmak yoluna gider. Kendi kendine dürüst olmak önceliğidir. Bu insanlar kendi duygularının, kendilerini ve çevrelerindeki diğer insanları nasıl etkilediğini bilirler. İş ortamında bu etkiyi çalışanlarının performanslarını iyileştirmek için kullanırlar. Değerleri, hedefleri, hayatta ne yöne gitmek istedikleri kafalarında nettir. Kendilerine güvendikleri gibi, limitlerinin de farkındadırlar. Bu nedenle, kolay kolay yenilecekleri işlere girmezler.

Kendilerini bilen insanları görüşmelerde belirlemek kolaydır. Açık ve savunma odaklı olmayan bir üslupla size kolaylıkla açılacaklardır. Onlara duygularına kapılarak verdikleri bir karar veya davranışı sorun. Daha sonra yaptıklarından dolayı pişman oldukları bir olayı anlatmalarını isteyin. Kendi kendine gülebilen, zamanında yapılan hatadan sağlam dersler çıkarmış olan kişi kendini bilen biridir. Bu soruya kaçamak cevaplar veren, seçtiği kelimeler ve vücut diliyle rahatsızlık duyduğunu belli eden kişiler de kendilerini bu soruyla eleyecektir.

Duygularını Kontrol Edebilmek: Hepimizin duyguları var ve duygularımızı tamamen yok saymaya hiçbir zaman gücümüz yetmez. Duygularını etkili bir şekilde kontrol etmeyi başaran insanlar ise, ağızlarından çıkan kelimeleri ve içine girdikleri davranışları idare edebilirler.  Duygularının esiri olan kişilerden bu tür bir hakimiyeti bekleyemezsiniz. Negatif duyguları onları kolaylıkla kontrol altına alır ve yönettikleri takım ve projelerde kaos, kötüye gitme ve takım içinde huzursuzluk ve husumet hızla baş gösterir. Biz insanlar hep önce hisseder sonra düşünürüz. Duyguların kontrolündeyken aceleyle hareket edenler düşüncelerinin devreye girmesini beklemezler, sabırsız davranırlar. Yani mantıklarının duygularının önüne geçmesine fırsat vermezler.

İşe almayı planladığınız adayın duygularını kontrol edip edemediğini test etmek için sorduğunuz sorulara verdiği cevaplara ve bu soruları ne hızla cevap verdiğine dikkat edin.

Empati Kurmak: Empati kurabilen kişileri işe almak önemlidir. Empati sahibi kişi çevresindekileri anlamaya odaklanır, onların söylediklerini ve davranış biçimlerini, onları anlamaya çalıştıktan sonra değerlendirmeye alır. Empati kurmak kişinin karıncayı bile incitmeyeceği, herkesi sürreel bir şekilde mutlu etmek çabasında olacağı anlamına gelmez. Zor kararları alacaktır ancak, diğerlerinin duygu ve düşüncelerini de dikkate alan ara çözümler veya geçiş dönemlerini planlamaktan geri kalmayacaktır.

Bir kişinin empati kurma eğiliminde olup olmadığını anlamanız için, beraber çalıştığı bir kişi kendisine sinirlendiğinde, bu duruma nasıl karşılık verdiğini sorun. Görüştüğünüz adayın karşısındakini anlamak için ne tür bir çaba gösterdiğini anlamaya çalışın. Aynı fikirde olmasa da kişinin düşüncelerini anlama arayışı ne kadar empati kurduğunu gösterecektir.

Sosyal yetiler: Sıklıkla aranan sosyal yetiler, karşısındakileri anlama ve ortak noktalar bulma yeteneğidir. Bu, sadece arkadaşça davranmak ve diğerleriyle iyi anlaşmakla kısıtlı değildir. EQ’su yüksek biri sosyal yetilerini, çeşitli önemli konuları kişilerin hassasiyetlerini dikkate alarak tartışabilmek ve konuların çözüme kavuşmasında öncülük veya aracılık etmek olarak iş dünyasına taşıyabilir.

Sosyal yetilerinin ne kadar gelişmiş olduğunu test etmek için adaylara, projeleriyle ilgili zorlukları anlatmalarını isteyin, insan ilişkilerini nasıl yürüttüklerini sorun.

Sosyal Zekası Yüksek Kişilerin 7 Alışkanlığı

1. Olumluya odaklanırlar.
Kötü haberleri görmezden gelmemekle beraber, EQ’su yüksek insanlar doğru kararı vermek için problemlere odaklanarak fazla zaman ve enerji harcamazlar. Onun yerine, bir durumla ilgili nelerin olumlu olduğuna odaklanırlar ve bir problem için çözümler geliştirmeye başlarlar. Daha da önemlisi, neleri değiştirebileceklerine, nelerin kendi kontrollerinde olduğuna göre harekete geçerler.

2. Çevrelerini olumlu insanlarla doldururlar.
Yakın çevrelerinde durmadan şikayet edenlere, çözüm üretmek yerine herşeye mühalif olanlara yer yoktur. Negatif insanların enerjilerini tükettiğinin farkındadırlar. Pozitife odaklanır, çevrelerini çözümün parçası olmaya adamış insanlarla doldururlar.  Olumlu insanlar, sıcak kanlı, açık, birbirine değer veren yapılara sahiptirler. Otomatik olarak çevrelerine pozitif enerji saçar, güven uyandırırlar.

3. Sınır koyabilir ve gerektiğinde dedikleri dedik olabilirler.
EQ’su yüksek insanların arkadaşça davranışlarını görüp de, vur kafasına al ekmeğini gibi her şeye evet diyeceklerini beklemeyin. Gerektiğinde sınırlarını çizmeyi, fikirlerini karşılarındakilere kabul ettirmeyi çok iyi bilirler. Kibardırlar, karşılarındakilerin konumunu anlamaya çalışırlar ancak dediklerinden esnemezler, inandıkları, doğru bildikleri prensipler doğrultusunda hareket ederler.

4. Geleceğe bakar, geçmişe takılı kalmazlar.
EQ’ları yüksek olan kişiler geleceğin sunduğu olasılıklarla o kadar yoğundurlar ki, geçmişe takılı kalmaya zamanları olmaz. Nelerin olmadığına hayıflanacaklarına, geçmişteki başarısızlıklarından ders çıkarırlar, ve gelecekte yapacakları işlere bu dersleri dikkate alarak girerler. Başarısızlığı hiçbir zaman süreklilik arz eden bir durum veya kendilerine yapışmış bir özellik olarak görmezler.

5. Hayatlarını mutlu, eğlenceli ve ilginç kılan şeylerin üzerine kurarlar.
İş yaşamında ya da özel hayatlarında mutlu olmanın peşindedirler. Zevk alabilecekleri fırsatların peşinden giderler. Başkalarını mutlu görmekten keyif alırlar, onların mutluluğu kendilerine mutluluk kaynağı olur.

6. Tartışmalardan olumlu sonuçlar çıkarır, hayatlarına devam ederler.
Bu aydınlanmış insanlar sadece geçmişten ders alarak yaşamlarına devam etmez, yaşadıkları kavgaları, geçimsizlikleri de akıllı bir şekilde arkalarında bırakırlar. Öfkelerini içlerinde tutmak yerine, bu tür durumlara tekrardan nasıl ortam yaratmamaları gerektiği üzerinde dururlar.

Kavga ettikleri kişileri hızla affederler ancak meydana gelen olayları asla unutmazlar. Dolayısıyla, gelecekte aynı hatalara düşmezler.

7. Sürekli öğrenmeye ve bağımsız olmaya devam ederler.
Yaşam boyu öğrenmek EQ’su yüksek insanların işidir. Sürekli yeni şeyler öğrenmek ve kendini geliştirmek üzerine kurulu bir yaşam onların idealidir. Kritik düşündükleri gibi, yeni fikirlere açıktırlar ve gerekli gördüklerinde fikir değiştirirler. Yeni fikirleri harmanlayarak farklı sonuçlar çıkarır, korkusuzca yeni kararlara varırlar.

EQ’su Yüksek İnsanlar Arasından İyi İnsanları Seçin

EQ’su yüksek insanlarla yetinmeyin, EQ’su yüksek iyi insanlarla çalışmayı hedefleyin. EQ’su yüksek insanlar her zaman iyi insanlar olacak diye bir şart yoktur. Bazı insanların EQ’su yüksek olmakla beraber, ruhsal nitelikler konusunda dikkat edilmesi gereken insanlar olduklarını görürsünüz. Yüksek EQ’ları sayesinde karşılarındaki insanların ne düşündüklerini bilir ve onları, fark ettirmeden manipüle ederler. Bu özellikleri sayesinde bir yandan işlerini çok hızlı ve diğerlerinden daha yüksek beceri ile tamamlarken, diğer yandan kişisel nitelikleri itibarı ile yıkıcı bir amaca hizmet edebilirler. Yaptıkları iş kendi amaçlarına uyduğu sürece her şey iyidir, işler kendi istekleri ve kontrolleri dışına çıkınca her şey değişebilir.

Bu yüzden EQ’su yüksek insanları istihdam etmekten vazgeçmeyin fakat iletişimi zayıf, pot kıran belki de işini düzgün yapmak için kalp kıran üretken kişileri de göz ardı etmeyin. EQ alanında kendini geliştirmeye açık kişiler, zaman içinde iletişimlerini güçlendirebilir ve insan ilişkilerinde belli yollar kat edebilir. Günün sonunda etik değeri yüksek olan şirketler ve kişiler, uzun vadede kazanacaklardır.

EQ’su yüksek, aynı anda ruh nitelikleri ve etik değeri yüksek kişilere rastlarsanız, kendi şirketlerini kurmuş ya da kendi başlarına çalışmak istiyor olsalar da, onları beraber çalışmaya ikna edin.

Bu yazı Dünya Gazetesi'nin Değişim Yelpazesi köşesinde 07.07.2015 tarihinde yayınlanmıştır.